Klarinetconcert in A‑majeur

Het Klarinetconcert, dat slechts twee maanden voor Mozarts overlijden werd afgerond, is geschreven voor de Oostenrijkse virtuoos Anton Stadler. De eerste uitvoering vond vermoedelijk plaats in oktober 1791 te Praag, hoewel daar geen onweerlegbaar bewijs voor is. Wel is bekend dat Mozart het werk schreef voor bassetklarinet. De melodische reikwijdte van dat instrument, dat rond 1770 werd uitgevonden, herbergt lagere noten dan gespeeld kunnen worden met een reguliere klarinet. Hoewel Stadler zich inzette voor de populariteit van de bassetklarinet, sloeg het instrument nooit echt aan. Toen het werk in de vroege 19e eeuw voor de eerste keer werd gepubliceerd, werd de solopassage toegewezen aan de normale klarinet. Daarbij werden enkele lage noten geoctaveerd naar een regulier bereik. Het zijn interessante details, maar die staan eigenlijk los van de muzikale rijkdom van Klarinetconcert. De solopassage onderstreept dat Mozarts muziek voor dit instrument zo effectief is: het verkent alle expressieve mogelijkheden ervan. In het eerste deel ‘Allegro’ gaan secties met snel afwisselende noten naadloos over in momenten van lyrische introspectie. Die stemming wordt ook prachtig gevangen in de uitgestrekte en opera-achtige melodie van het tweede deel, ‘Adagio’. Het begin en eind van het ‘Rondo Allegro’ zijn zwierig en opzwepend, maar de duistere sferen daartussen suggereren dat een gevoel van melancholie immer onder de oppervlakte schuilt.