Pianoconcert in a‑mineur

1841 was een bijzonder productief jaar voor Schumann. Hij leverde niet minder dan drie symfonische werken af, Symfonie Nr. 1, de eerste versie van Symfonie Nr. 4, Ouvertüre, Scherzo und Finale en een werk in a mineur met de naam Phantasie voor piano en orkest. Het bleek een vroege incarnatie te zijn van het eerste deel van zijn Pianoconcert, waar hij vier jaar later een 'Intermezzo' en een glansrijke finale aan toevoegde. Een knal van een unisono start het werk met de solist die vervolgens gelijk van leer trekt voordat de hobo en dan piano het thema introduceren dat de delen verbindt − hier als romantische mijmering, daar als strakke mars. Het sierlijke 'Intermezzo' zet dit thema vervolgens op zijn kop, om naar de schichtige, buitensporige finale te gaan. De vrouw van de componist, Clara, was de solist in beide premières van de Phantasie (in Leipzig) en het complete Concerto (in Dresden). Grieg hoorde haar het werk in 1858 spelen. Op zijn eigen Pianoconcert – ook in a mineur – is duidelijk te horen dat hij daardoor werd geïnspireerd. Schumanns Pianoconcert werd al snel een van zijn vaakst gespeelde werken en verwierf de reputatie van een van de belangrijkste romantische pianoconcerten na Beethoven.